Διατυπώνεται από μερικούς το εύλογο ερώτημα γιατί έχουν αυξηθεί τα σεξουαλικά εγκλήματα κατά των παιδιών. Στην πραγματικότητα δεν έχουν αυξηθεί, δυστυχώς πάντα υπήρχαν σεξουαλικοί παραβάτες και παιδόφιλοι, απλώς στο παρελθόν δινόταν μικρότερη σημασία, εφόσον ούτε εκατό χρόνια δεν έχουν περάσει από τότε που τα παιδιά απέκτησαν δικαιώματα. Επίσης στην εποχή μας η πληροφόρηση είναι άμεση και εκτενέστατη, οπότε κάθε τι που συμβαίνει, το μαθαίνουμε σχεδόν σε πραγματικό χρόνο. Και οπωσδήποτε συμβαίνουν πολλά ακόμη που δεν αποκαλύπτονται, αφού, λόγω ντροπής, τα σεξουαλικά εγκλήματα κατά των παιδιών, ανήκουν στα πιο καλά κρυμμένα εγκλήματα.
Πάντως η σεξουαλική κακοποίηση παραμένει ένας υπαρκτός κίνδυνος για τα παιδιά και χρειάζεται με ψυχραιμία και λογική, να τα προφυλάσσουμε. Ένας τρόπος υπάρχει να προλάβουμε τέτοια περιστατικά, και αυτός είναι να συζητάμε με το παιδί για το σώμα μας. Να του εξηγούμε από μικρό γιατί ορισμένα σημεία τα καλύπτουμε και τα προστατεύουμε με εσώρουχα. Ότι χρειάζεται αυτά τα σημεία να τα κρατάμε καθαρά και προστατευμένα γιατί είναι «ιδιωτικά μέρη», προσωπικά δικά μας και δεν τα δείχνουμε σε άλλους ούτε και αφήνουμε άλλους να τα ακουμπούν (είτε το άγγιγμα είναι ευχάριστο είτε δυσάρεστο).
Υπάρχουν στο διαδίκτυο βίντεο και ενημερωτικά που απευθύνονται σε εκπαιδευτικούς αλλά και σε όποιον γονέα/κηδεμόνα ενδιαφέρεται να μάθει σχετικά με τη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση των μικρών παιδιών. Το βασικό είναι να αποκτήσει το παιδί αίσθηση εαυτού (και το σώμα είναι το πιο βασικό κομμάτι του εαυτού μας), και οι ενήλικες που το φροντίζουν χρειάζεται να επενδύσουν και σε αυτήν την παράμετρο της παιδικής ανάπτυξης. Το παιδί πρέπει να γνωρίζει ότι είναι συγκεκριμένα άτομα αυτά που το πλένουν και το κάνουν μπάνιο, και να αρχίσει να αυτονομείται στο πλύσιμο και στο ντύσιμο από όσο το δυνατόν μικρότερη ηλικία. Τα παιδιά χρειάζεται να ακούν ότι κανείς δεν επιτρέπεται να τα χαϊδεύει στα γεννητικά όργανα ή στο στήθος, ότι όλα τα χάδια δεν είναι ίδια και ότι ορισμένες περιοχές στο σώμα μας (τις οποίες κατονομάζουμε ανάλογα και με το φύλο του παιδιού μας) δεν τις αγγίζει κανείς, όποιος και αν είναι αυτός.
Είναι απαραίτητο να αποκτήσει το παιδί αίσθηση ελέγχου στο σώμα του, να μπορεί να πει «όχι» χωρίς να αισθάνεται τύψεις. Σε συντριπτικά ποσοστά η σεξουαλική κακοποίηση μικρών παιδιών γίνεται από συγγενικά πρόσωπα, και ας μην ξεχνάμε ότι ένα μικρό παιδί σέβεται τον ενήλικα και δυσκολεύεται να του πει «όχι», πόσο μάλλον όταν ο ενήλικας ανήκει στην οικογένεια. Είναι βασικό στοιχείο του ψυχισμού των μικρών παιδιών αυτός ο σεβασμός στην αυθεντία του ενήλικα. Γι’ αυτό και τα μικρά παιδιά έχουν ως πρότυπο γονείς και δασκάλους, έως περίπου την προεφηβεία. Πολλοί σεξουαλικοί παραβάτες ξεκινούν χαϊδεύοντας τα μικρά παιδιά στα γεννητικά όργανα, προσπαθώντας να το κάνουν ευχάριστο και να το παρουσιάσουν σαν παιχνίδι. Έτσι, χρειάζεται να εκπαιδευτεί το παιδί, χωρίς φυσικά να φοβηθεί ούτε και να ενοχοποιηθεί στα μάτια του το ανθρώπινο σώμα. Να του εξηγήσουμε δηλαδή, ότι δεν υπάρχει κανένα τέτοιο παιχνίδι που να γίνεται μέσα από τα εσώρουχα (το εσώρουχο είναι το όριο) και ότι το παιδί χρειάζεται να απευθυνθεί αμέσως σε ένα πρόσωπο εμπιστοσύνη του, αν κάποιος του προτείνει τέτοια «παιχνίδια». Ότι δεν υπάρχει καλό χάδι σε αυτές τις ζώνες, γιατί απλούστατα δεν επιτρέπεται να χαϊδεύουμε τα παιδιά σε αυτά τα σημεία για κανένα λόγο. Διαχωρίζουμε τις περιπτώσεις του μπάνιου και της ιατρικής εξέτασης.
Επίσης οι σεξουαλικοί παραβάτες συχνά δωροδοκούν τα παιδιά με μικρά δώρα και μετά ζητούν από τα παιδιά, ως αντάλλαγμα για το δώρο που έδωσαν, να τα χαϊδέψουν. Αν αυτό πάει καλά, σταδιακά προχωρούν με τα χάδια όλο και περισσότερο. Μπορεί και με αυτόν τον τρόπο να ξεκινήσει μία σεξουαλική παραβίαση (πιο σπάνια ξεκινά ένας παραβάτης με βιασμό, ειδικά εάν το παιδί είναι πολύ μικρό). Γι’ αυτό είναι αναγκαίο το παιδί να μην αισθάνεται υποχρεωμένο να «δώσει» κάτι – π.χ φιλί, αγκαλιά, ζωγραφιά – σε όποιον του φέρνει ένα δώρο. Να του διδάξουμε ότι δωρίζουμε κάτι επειδή το θέλουμε, όχι επειδή περιμένουμε αντάλλαγμα γι’ αυτό που δώσαμε. Γιατί αν το παιδί υποχρεώνεται να κάθεται να το χαϊδεύουν επειδή του έκαναν ένα δώρο ή επειδή ήρθαν οι συγγενείς στο σπίτι, τότε εμπεδώνεται μέσα του ότι έτσι είναι το σωστό. «Οι μεγάλοι μας χαϊδεύουν». Το μικρό παιδί όμως, χρειάζεται να έχει έλεγχο και λόγο σε αυτές τις συμπεριφορές. Έχει προσωπικότητα κι ας είναι μικρό. Γενικά χρειάζεται να το ρωτάμε ακόμα και στα πιο αυτονόητα πράγματα και να λαμβάνουμε υπόψιν την απάντησή του. Μπορούμε να το ρωτήσουμε αν θέλει μια αγκαλιά από τη νονά ή τον θείο, κι αν δεν θέλει εκείνη τη στιγμή να το σεβαστούμε και να το αφήσουμε στην ησυχία του, όχι να του δημιουργούμε ενοχές λέγοντάς του ότι «δεν είναι καλό παιδί επειδή στενοχωρεί τη νονά ή τον θείο». Ένα παιδί που έχει μάθει ότι το ακούν και το σέβονται είναι πολύ πιθανότερο ότι θα μιλήσει πιο νωρίς, αν μια συμπεριφορά ενός ενήλικα το κάνει να νιώσει δυσάρεστα ή αμήχανα.
Πώς όμως θα γίνει η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση χωρίς να φοβηθεί το παιδί και χωρίς να γίνουν «ταμπού» κάποια σημεία στο σώμα του, καθοριστικά για τη μετέπειτα υγιή σεξουαλική του ζωή; Δεν χρειάζεται να αναφέρουμε στο παιδί τερατώδεις κινδύνους. Απλά να του διδάξουμε να φροντίζει το σώμα και τις ιδιωτικές του ζώνες, αρχικά από την οπτική γωνία ότι τις κρατάμε «καθαρές και προστατευμένες», επειδή τα γεννητικά μας όργανα είναι σημαντικά στο σώμα καθώς μεγαλώνουμε. Σχετίζονται στους μεγάλους με τη σεξουαλική ζωή που είναι απαραίτητη και ευχάριστη καθώς και με την αναπαραγωγή. Εννοείται ότι θα επεκταθούμε όσο το επιτρέπει το αναπτυξιακό και γνωστικό επίπεδο του παιδιού μας, με το ανάλογο λεξιλόγιο. Αυτές οι εξηγήσεις είναι αρκετές σε πρώτο στάδιο, άλλωστε ο στόχος είναι να προφυλάσσεται το παιδί, χωρίς να αποπροσανατολίζεται εξ αιτίας περιττών φόβων. Επίσης να καταστήσουμε σαφές με κάθε τρόπο στο παιδί μας, ότι μπορεί να έρθει σε μας αν αισθανθεί άσχημα εξ αιτίας της συμπεριφοράς ενός προσώπου. Ότι θα το πιστέψουμε και θα διερευνήσουμε τι συμβαίνει. Και πάνω απ’ όλα, να μάθει το παιδί ότι δεν φταίει εκείνο σε κάτι, ότι μπορεί να μας μιλήσει και να μας εμπιστευτεί, γιατί το αγαπάμε πάνω απ’ όλα.