Κάθε χρόνο, ειδικά μετά τον Μάρτιο, κορυφώνεται το άγχος των υποψηφίων για τις επικείμενες πανελλήνιες εξετάσεις. Άγχος υπάρχει και νωρίτερα, αλλά όσο πλησιάζει ο καιρός λογικό είναι να εντείνεται. Το εκπαιδευτικό σύστημα της χώρας μας είναι σχεδιασμένο γύρω από τις πανελλήνιες και η ίδια η ελληνική κοινωνία τις περιβάλλει με πολύ μεγάλη αξία. Από το Δημοτικό, υπάρχει μία κλιμάκωση που ολοκληρώνεται στην τρίτη λυκείου και που είναι λογικό να αγχώνει τους μαθητές. Είναι διάχυτη η αίσθηση ότι μία καθοριστική δοκιμασία τους περιμένει, η πραγματικότητα δεν έχει μεγάλη σχέση. Χρειάζεται λογική και ηρεμία. Αν δίνετε πανελλήνιες εξετάσεις, λάβετε υπόψιν σας τον εξής οδηγό:
Οδηγός για υποψηφίους:
- Θα δώσετε πολλές φορές εξετάσεις στη ζωή σας και θα διαπιστώσετε ότι οι πανελλήνιες είναι βατές εξετάσεις. Μόλις ξεμπερδέψετε μ’ αυτές, θα συνειδητοποιήσετε όλους του «μύθους» και τις υπερβολές που υπάρχουν.
- Βρείτε τι σας αρέσει. Εσείς θα δώσετε εξετάσεις, εσείς θα σπουδάσετε, καλό είναι να σας αρέσει αυτό που κάνετε.
- Είναι απόλυτα φυσιολογικό να υπάρχει άγχος επίδοσης. Σε όλες τις εξετάσεις υπάρχει άγχος επίδοσης. Σε κανέναν δεν είναι ευχάριστη η αποτυχία, ούτε πάει κάποιος να δώσει εξετάσεις για να κοπεί. Έτσι, δεν είναι ούτε λογικό ούτε αναμενόμενο να είναι ένας υποψήφιος απόλυτα ήρεμος. Έρευνες αποδεικνύουν ότι μέχρι ενός σημείου το άγχος και η επίδοση αυξάνονται παράλληλα, ότι δηλαδή το μέτριο άγχος ανεβάζει την επίδοση (με την έννοια ότι εντείνει την πνευματική εγρήγορση). Ωστόσο αν το άγχος ξεπεράσει το «φυσιολογικό» σημείο, τότε η επίδοση πέφτει. Δηλαδή ανεβαίνει το άγχος σε σημείο που «μπλοκάρει» τον υποψήφιο, με αποτέλεσμα η επίδοση του να χειροτερεύει.
- Συμπέρασμα: Αγχωθείτε σε φυσιολογικό βαθμό. Πώς θα γίνει αυτό; Αυτό θα το πετύχετε μόνο αν ενεργοποιήσετε τη λογική σας: ο καθένας από σας έχει κάνει μία προετοιμασία (συμπεριλαμβάνονται και τα προηγούμενα σχολικά έτη) και γνωρίζει λίγο πολύ που κυμαίνεται ως μαθητής. Ο προσωπικός στόχος του καθενός από σας στις πανελλήνιες είναι να πετύχει το μέγιστο των δικών του επιδόσεων. Άρα, ξεχάστε τι γίνεται γύρω σας και τι κάνουν οι άλλοι.
- Αν όλα τα μαθητικά σας χρόνια διαβάζατε λίγο ή ήσαστε μέτριοι μαθητές δεν μπορεί ξαφνικά στην Τρίτη λυκείου να καλύψετε όλα τα κενά ως δια μαγείας και να αριστεύσετε. Μπορεί να καλυφθούν κάποια κενά, μπορεί να ανεβάσετε αρκετά την επίδοσή σας έπειτα από σκληρή δουλειά, αλλά θαύματα δεν γίνονται. Μην απογοητεύεστε. Χρειάζεται να έχετε επίγνωση της κατάστασης και να προσαρμόζετε ανάλογα τους στόχους σας.
- Οι πανελλήνιες είναι ένας διαγωνισμός μεταξύ συνυποψηφίων. Αυτό σημαίνει ότι δεν απαιτείται κάποια σταθερή βάση για να περάσετε στη σχολή σας, αλλά η βάση διαμορφώνεται ανάλογα με την επίδοση και τη ζήτηση. Αν κάτι είναι εύκολο, είναι εύκολο για όλους τους συνυποψήφιους και φυσικά το αντίστροφο. Η σχολική σας τάξη είναι συνήθως ένας καλός δείκτης, αφού αποτελεί μία μικρογραφία της πραγματικής εικόνας. Η επίδοση που έχετε στο σχολείο (άριστη, πολύ καλή, ικανοποιητική, κακή) συνήθως «προβλέπει» και την επίδοση στις πανελλήνιες εξετάσεις. Υπάρχουν φυσικά και εξαιρέσεις, αλλά σε γενικές γραμμές ισχύει ο παραπάνω κανόνας.
- Ψάξτε πολύ καλά τις σχολές και τα πανεπιστημιακά τμήματα. Βοηθάει να γνωρίζετε ποιοι βαθμοί είναι απαραίτητοι για την εισαγωγή σας στο τμήμα που σας ενδιαφέρει. Αυτό θα σας ηρεμήσει. Μην διαβάζετε στα τυφλά και χωρίς προσωπικό στόχο.
- Διαμορφώστε ένα πρόγραμμα που να σας επιτρέπει να μελετάτε. Αυτό είναι το πιο σημαντικό απ’ όλα. Εκεί καταλήγει όλη η διαδικασία προετοιμασίας, στην προσωπική σας μελέτη. Άπειρες ώρες παρακολούθησης και μετακίνησης με μία τσάντα στον ώμο, από το σχολείο στο φροντιστήριο δεν είναι συνταγή επιτυχίας. Υπάρχει η τάση να ακούτε τι κάνουν οι άλλοι γύρω μας και να το μιμείστε, αλλά δεν θα μπείτε έτσι στο πανεπιστήμιο. Το «πρωτοκλασάτο» φροντιστήριο ή ο πιο ακριβοπληρωμένος καθηγητής δεν μπορούν να σας εξασφαλίσουν επιτυχία στις πανελλήνιες. Εσείς θα μπείτε, μόνοι σας. Με σωστή καθοδήγηση και προετοιμασία, αλλά μόνοι σας. Εμβαθύνετε στη μελέτη σας και λύστε τις απορίες σας. Κάντε εξάσκηση, λύστε ασκήσεις, διαχωρίστε περιπτώσεις και είδη ασκήσεων, «περάστε» πολλές φορές τα θεωρητικά μαθήματα που χρειάζονται αποστήθιση και, φυσικά, τη θεωρία των θετικών μαθημάτων. Δεν χρειάζεται να ταλαιπωρηθείτε για να περάσετε στο πανεπιστήμιο, χρειάζεται όμως να οργανωθείτε.
- Φύγετε από το επιχείρημα «αν το είχα βγάλει, θα έγραφα 90» ή αν ήξερα τη θεωρία, θα έλυνα την άσκηση και θα ήμουν στο 80». Δημιουργείτε μία πλασματική εικόνα για τις επιδόσεις σας με αυτόν τον τρόπο. Δυο τρεις μήνες πριν από τις εξετάσεις χρειάζεται να βλέπετε την πραγματικότητα, ώστε να κάνετε βελτιωτικές κινήσεις. Τι εννοώ; Διαβάστε σε βάθος και γράφετε τα διαγωνίσματα με τρόπο που θα μετρούν τις δυνάμεις σας σωστά. Οργανώστε επαναλήψεις (άλλωστε σχολεία και φροντιστήρια βάζουν συνέχεια επαναληπτικά διαγωνίσματα) στο ρυθμό των διαγωνισμάτων και όσα κεφάλαια «βγάζετε» να τα έχετε πραγματικά κατακτήσει. Έτσι οι βαθμοί σας θα είναι «πραγματικοί» και θα καθρεφτίζουν την κατάσταση της μελέτης σας. Αν ο βαθμός σας, παρόλα αυτά, είναι μικρότερος από τον αναμενόμενο, ψάξτε τι δεν πήγε καλά και συζητείστε το με τους καθηγητές σας. Υπάρχει χρόνος για βελτίωση.
- Μην αποφεύγετε τα διαγωνίσματα. Όσο περισσότερα γράψετε, τόσο πιο καλά προετοιμασμένοι θα είστε (έτσι μειώνεται και το άγχος). Υπάρχει μία λογική στα επαναληπτικά, η οποία σας βοηθάει. Τα επαναληπτικά διαγωνίσματα γίνονται για σας. Εκμεταλλευτείτε τα. Είναι κουραστικό και πιεστικό, αλλά με σωστή οργάνωση μπορείτε να τα γράψετε όλα (διαβασμένοι, εννοείται!). Η ποικιλία των διαγωνισμάτων βοηθάει εσάς τους υποψηφίους να διαχειρίζεστε διάφορα είδη ασκήσεων και θεμάτων, γενικότερα. Οι βαθμοί σας στο σχολείο και στο φροντιστήριο δεν πρέπει να έχουν μεγάλη απόκλιση.
- Να έχετε πάντα στο μυαλό σας ότι η ποιότητα της μελέτης μετράει και όχι η ποσότητα. Και ότι ο καθένας έχει τον τρόπο του και το στυλ του στη μελέτη. Αυτό να το σέβεστε. Επίσης να διαβάζετε σε άνετο και ήρεμο χώρο, χωρίς περισπασμούς και χωρίς κινητό δίπλα σας. Δοκιμάστε το αυτό. Κάντε διάλειμμα κάθε τόσο και κοιτάξτε τις ειδοποιήσεις σας, αλλά όταν θέλετε εσείς. Μην αφήνετε να διακόπτει τη συγκέντρωσή σας κάθε κουδούνισμα. Κάνει τεράστια διαφορά.
- Να τρώτε και να κοιμάστε σωστά, μακριά από διεγερτικά και λοιπές υπερβολές. Οργανωθείτε σωστά και δεν χρειάζεται κανένα ξενύχτι.
- Και κάτι τελευταίο: μην αγχώνεστε για το τι θα πουν οι άλλοι (γονείς, συγγενείς, καθηγητές, κλπ). Αν κάποιος θέλει να βρει να πει, και θα βρει και θα πει! Ό,τι κάνετε να είναι για σας. Έχει σημασία εσείς να εισπράξετε ικανοποίηση από όλη αυτή τη διαδικασία και μία αίσθηση δικαίωσης.
Καλή σας επιτυχία!