Πρόσφατες έρευνες όλο και συχνότερα καταδεικνύουν τη σύνδεση μεταξύ μακρόχρονων ουσιαστικών σχέσεων και ψυχικής υγείας. Με απλά λόγια, καθώς τα χρόνια περνούν, χρειαζόμαστε ανθρώπους στη ζωή μας, με τους οποίους να μπορούμε να επικοινωνούμε εκ βαθέων και να συνδεόμαστε με ειλικρίνεια. Οι σχέσεις μετασχηματίζονται στο πέρασμα του χρόνου, εφόσον και οι άνθρωποι εξελίσσονται, συνεπώς οι ανάγκες αλλάζουν. Πράγματα τα οποία έμοιαζαν σημαντικά πριν μερικές δεκαετίες πλέον δεν είναι, αλλά και το αντίστροφο. Ωστόσο φαίνεται πως είναι σημαντικό να μπορούμε να μοιραζόμαστε αυτές τις εσωτερικές αλλαγές, αυτή τη μετατόπιση της οπτικής μας γωνίας με ένα στενό κύκλο ανθρώπων. Να συμπορευόμαστε, δηλαδή, με κάποιους σημαντικούς άλλους, τους οποίους να είμαστε σε θέση να κάνουμε κοινωνούς του προσωπικού μας μετασχηματισμού, με οτιδήποτε αυτός συνεπάγεται. Αυτή η δυνατότητα φαίνεται ότι ενισχύει την ψυχική μας ανθεκτικότητα, μας ηρεμεί, γεμίζει τον εσωτερικό μας χώρο και δημιουργεί ένα πλέγμα ασφάλειας. Έτσι, καθώς ωριμάζουμε και ανακύπτουν άλλες ανάγκες και προοπτικές, είναι σημαντικό να μπορούμε στους δικούς μας ανθρώπους να εκφράσουμε τον εαυτό μας με σοβαρότητα και χωρίς να υποκρινόμαστε. Χωρίς φόβο ότι θα κριθούμε και θα απορριφθούμε, χρειάζεται να νιώθουμε ασφαλείς να ξεδιπλώσουμε τις πτυχές της προσωπικότητάς μας. Αυτές οι στενές σχέσεις μπορεί να περιλαμβάνουν τον σύντρόφό μας, καλούς φίλους, τα παιδιά ή τα αδέλφια μας. Είναι οι άνθρωποι – συνήθως λίγοι στον αριθμό – δίπλα στους οποίους μεγαλώνουμε και των οποίων, παράλληλα, επιτρέπουμε την εσωτερική ανάπτυξη. Γιατί φυσικά οι επιτυχείς σχέσεις λειτουργούν αμφίδρομα και αλληλεπιδραστικά. Όταν το ένα μέρος αναπτύσσεται και το άλλο μαραζώνει, σίγουρα δεν μπορούμε να μιλάμε για βαθειές και ουσιαστικές σχέσεις.
Ειναι λοιπόν μία δεξιότητα να μπορεί κάποιος να εμβαθύνει στις σχέσεις και να μην τις κρατά σε επιφανειακό επίπεδο. Είναι εύκολο μέσα στη ροή της καθημερινότητας να μένει κάποιος στα τετριμμένα και να μην ανοίγεται. Συχνά είναι θέμα χρόνου, συνήθειας, ντροπής ή αμηχανίας. Η αλήθεια είναι ότι από παιδί κάποιος χρειάζεται να εκπαιδευτεί στην έκφραση, γιατί η έκφραση (ο λόγος) είναι το εργαλείο των σχέσεων. Μέσω του λόγου εκφράζουμε σκέψεις, συναισθήματα, ανασφάλειες, τι θέλουμε και τι όχι, τι μας αρέσει και τι όχι. Μέσα από την έκφραση οριοθετούμε και οριοθετούμαστε. Βαθειές σχέσεις σημαίνει να έχουμε δίπλα μας ανθρώπους συναισθηματικά διαθέσιμους για μας, και παράλληλα να είμαστε και εμείς το ίδιο διαθέσιμοι για εκείνους. Δεν σημαίνει να συμφωνούμε σε όλα. Σημαινει να εκφράζουμε και να σεβόμαστε την διαφορετική άποψη, ώστε να βρίσκουμε κοινό πεδίο σύγκλισης. Ή και να μη βρίσκουμε. Αν δεν εμβαθύνουμε στη σχέση μας, ποτέ δεν θα το καταλάβουμε.
Σε μια εποχή, λοιπόν, γεμάτη “φίλους”, “ακόλουθους”, “λάικς”, κλπ, η (επι)στροφή στην ουσία των πραγμάτων είναι αναγκαία και για την ψυχική μας υγεία. Οι στατιστικές – κυρίως για την ψυχική υγεία των παιδιών και τους νέων – είναι ανησυχητικές. Το σίγουρο είναι ότι υπάρχει μεγάλη φροντίδα για την εξωτερική εικόνα, το πώς φαίνεται δηλαδή κάποιος στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (όμορφος; έξυπνος; ενδιαφέρων; διαβασμένος; ταξιδεμένος; κλπ). Όμως παράλληλα, η πλειοψηφία των ανθρώπων, φαίνεται ότι δεν δαπανά την ίδια ενέργεια στις ειλικρινείς σχέσεις, με τον εαυτό και τους άλλους. Η πρώτη συνθήκη φαινεται πως προκαλεί άγχος και, συνακόλουθα, ψυχική επιβάρυνση, ενώ η δεύτερη ηρεμία και προαγωγή της ψυχικής υγείας.